Skonsolidowany rachunek zysków i strat

Grupa Kapitałowa BNP Paribas Bank Polska S.A. w 2021 r. wypracowała zysk netto w wysokości 176 298 tys. zł, o 556 797 tys. zł (tj. o 76,0%) niższy niż osiągnięty w 2020 r. Szacuje się, że bez uwzględnienia rezerw na ryzyko związane ze sprawami sądowymi dotyczącymi kredytów mieszkaniowych w CHF zysk netto Grupy w 2021 r. wyniósłby 1 221 602 tys. zł i byłby o 320 351 tys. zł (tj. o 35,5%) wyższy od wypracowanego w 2020 r. (901 251 tys. zł w ujęciu porównywalnym).

Wynik z działalności bankowej Grupy w analizowanym okresie wyniósł 4 809 257 tys. zł i był wyższy r/r o 104 563 tys. zł, tj. o 2,2%.

Najważniejszymi wydarzeniami wpływającymi na poziom wyniku z działalności bankowej w 2021 r. oraz na jego porównywalność z rokiem ubiegłym była pandemia koronawirusa, która istotnie zmieniła uwarunkowania działalności Grupy i jej Klientów w 2020 r. oraz zmiany sytuacji makroekonomicznej, polityki gospodarczej i monetarnej jakie miały miejsce w II połowie 2021 r. W największym stopniu na wyniki finansowe Grupy wpłynęły:

• obniżenie poziomu stóp procentowych NBP dokonane przez Radę Polityki Pieniężnej decyzjami z 17 marca, 8 kwietnia i 28 maja 2020 r. (dla stopy referencyjnej z poziomu 1,5% do 0,1%). Zmiany te spowodowały spadek stóp rynkowych i w konsekwencji spadek wyniku odsetkowego Grupy, w pewnym stopniu złagodzony przez podjęte działania dostosowawcze w obszarze polityki cenowej,
• rozpoczęcie cyklu zacieśniania polityki monetarnej przez Radę Polityki Pieniężnej pod koniec 2021 r. RPP (decyzjami z 6 października, 3 listopada i 8 grudnia) dokonała trzech podwyżek stóp procentowych o łącznej wartości 165 p.b. (do poziomu 1,75% dla stopy referencyjnej). Na początku 2022 r. RPP (decyzjami z 8 lutego i 4 stycznia 2022 r.) ponownie podniosła stopy procentowe, łącznie o 100 p.b. (do poziomu 2,75% dla stopy referencyjnej). Oczekiwania oraz podwyżki dokonane w 2021 r. wpłynęły na wzrost rynkowych stóp procentowych i przyczyniły się do wzrostu wyniku odsetkowego Grupy w IV kwartale 2021 r. Wynik z tytułu odsetek w całym 2021 r. był o 80 872 tys. zł (tj. o 2,6%) wyższy w porównaniu z 2020 r.,
• wyższy w porównaniu do 2020 r. wynik na rachunkowości zabezpieczeń (przede wszystkim wartości godziwej – fair value hedge oraz przepływów pieniężnych – cash flow value hedge), związany m.in. z większą skalą transakcji zabezpieczających. Zmiana wyceny według wartości godziwej transakcji zabezpieczających ujmowana jest w wyniku na rachunkowości zabezpieczeń, który był w 2021 r. wyższy o 61 446 tys. zł r/r. Wynik odsetkowy z transakcji IRS (w tym również na instrumentach pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne – cash flow value hedge) ujmowany jest w wyniku odsetkowym. Wynik odsetkowy z instrumentów pochodnych był w 2021 r. wyższy o 71 061 tys. zł (o 92,1%) r/r,
• zaburzenia działalności gospodarczej wywołane obostrzeniami sanitarnymi obowiązującymi w Polsce w II i IV kwartale 2020 r. oraz w I kwartale 2021 r., które miały wpływ na ograniczenie aktywności oraz zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń i zachowań klientów Grupy. Sytuacja ta wpłynęła przede wszystkim na zmniejszenie popytu przedsiębiorstw na kredyt w 2020 r. i – w mniejszym stopniu – na zmiany zapotrzebowania wszystkich klientów na niektóre usługi bankowe. Spadek średniej wartości portfela kredytowego przedsiębiorstw, który uwidocznił się w II i III kwartale 2020 r. utrzymywał się przez pierwszą część 2021 r. Oznaki ożywienia stały się widoczne w II kwartale 2021 r., a utrwalenie się trendu wzrostowego nastąpiło w II półroczu 2021 r., zakończonym dwucyfrową dynamiką wzrostu wartości portfela kredytowego brutto r/r,
• widoczny w 2021 r. wzrost popytu Klientów indywidualnych na produkty i usługi bankowe. Większa aktywność Klientów w połączeniu z efektami transformacji oraz zmianami w procesach wewnętrznych i zewnętrznych Grupy pozwoliły na uzyskanie wyników sprzedaży na poziomach istotnie przekraczających zarówno 2020 r. jak i 2019 r. (zwłaszcza w przypadku kredytów mieszkaniowych i gotówkowych, kont osobistych oraz produktów inwestycyjnych i ubezpieczeniowych). Dobre wyniki sprzedaży przyczyniły się przede wszystkim do poprawy wyniku z tytułu prowizji, który w całym 2021 r. był o 132 891 tys. zł (tj. o 14,5%) wyższy od uzyskanego w 2020 r.

Czynnikiem decydującym o poziomie wyniku netto Grupy w 2021 r. i zakłócającym jego porównywalność z wynikiem netto 2020 r. było obciążenie rezultatów Grupy kwotą 1 045 304 tys. zł z tytułu rezerw na ryzyko związane ze sprawami sądowymi dotyczącymi kredytów mieszkaniowych w CHF (o 877 148 tys. zł, tj. o 521,6% wyższą r/r).

W efekcie Grupa Kapitałowa BNP Paribas Bank Polska S.A. w 2021 r. wypracowała zysk netto w wysokości 176 298 tys. zł, o 556 797 tys. zł (tj. o 76,0%) niższy w porównaniu z osiągniętym w 2020 r.

Do elementów, które obok wzrostu dochodów podstawowych wpłynęły pozytywnie na wyniki 2021 r. w porównaniu do 2020 r. należy zaliczyć:

• istotne obniżenie kosztów ryzyka kredytowego. Wynik odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe w 2021 r. był o 335 314 tys. zł (tj. o 55,7%) niższy w porównaniu do 2020 r., przy czym szacuje się, że wpływ COVID-19 na koszty ryzyka był niższy o 270 222 tys. zł w porównywalnych okresach, a pozytywny wpływ sprzedaży wierzytelności dokonanych w 2021 r. wyższy o 42 552 tys. zł (wyniósł + 84 920 tys. zł w porównaniu do +42 368 tys. zł w 2020 r.);
• poniesienie przez Grupę w 2021 r. niższych o 69 833 tys. zł (tj. o 32,8%) kosztów na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego („BFG”), będące rezultatem obniżenia poziomu składek dokonanego przez Radę BFG w porównaniu do 2020 r.;
• pozytywne efekty podjętych działań optymalizujących poziom kosztów operacyjnych oraz realizację synergii kosztowych możliwych dzięki zakończeniu w 2020 r. procesu integracji z przejętą w 2018 r. Podstawową Działalnością Raiffeisen Bank Polska S.A., neutralizujące narastającą w II połowie 2021 r. presję kosztową, wynikającą w dużej mierze z czynników zewnętrznych. Łącznie ogólne koszty administracyjne i amortyzacja, po wyłączeniu kosztów BFG, poniesione w 2021 r. były o 107 799 tys. zł (tj. o 4,7%) wyższe od poniesionych w 2020 r.

Dodatkowo na porównywalność wyników zrealizowanych w 2021 r. i 2020 r. wpłynęły następujące czynniki:

• zrealizowanie w 2020 r. pozytywnych wyników na sprzedaży instrumentów dłużnych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody przy braku w 2021 r. porównywalnych dochodów, przede wszystkim w rezultacie zmiany rentowności papierów wartościowych w konsekwencji wzrostu stóp procentowych. Transakcje te pozwoliły na zwiększenie wyniku na działalności inwestycyjnej w 2020 r. o łączną kwotę 77 406 tys. zł (w porównaniu do kwoty -2 276 tys. zł w 2021 r.),
• wzrost wyceny w 2020 r. udziałów w spółkach infrastrukturalnych (BIK, KIR, Mastercard i VISA Int.), prezentowanej w ramach wyniku na działalności handlowej. Pozwoliły one na poprawę wyniku na działalności handlowej o 91 791 tys. zł (w porównaniu do kwoty 10 544 tys. zł w 2021 r.). Łączny wynik na instrumentach kapitałowych wycenianych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat był w 2020 r. o 79 886 tys. zł wyższy od zrealizowanego w 2021 r.,
• rozpoznanie w wyniku z pozostałych przychodów/kosztów operacyjnych w 2020 r. sprzedaży nieruchomości przy ulicy Kasprzaka w Warszawie, w kwocie brutto 43 564 tys. zł.

Wynik z tytułu odsetek, stanowiący główne źródło przychodów Grupy, wyniósł w 2021 r. 3 140 942 tys. zł i był wyższy r/r o 80 872 tys. zł, tj. o 2,6%. W 2021 r. w porównaniu do 2020 r. przychody z tytułu odsetek były niższe o 152 526 tys. zł, tj. o 4,3% przy jednoczesnym spadku kosztów odsetkowych o 233 398 tys. zł, tj. o 45,5%.

Istotnym czynnikiem zewnętrznym wpływającym na spadek poziomu przychodów i kosztów odsetkowych w 2021 r. w porównaniu do 2020 r. była polityka NBP w zakresie kształtowania podstawowych stóp procentowych. W ramach przeciwdziałania negatywnym skutkom gospodarczym pandemii koronawirusa, Rada Polityki Pieniężnej decyzjami z 17 marca, 8 kwietnia oraz 28 maja 2020 r. dokonała obniżenia stóp procentowych NBP (dla stopy referencyjnej z poziomu 1,5% do 0,1%).

Dokonane zmiany spowodowały spadek rynkowych stóp procentowych co bezpośrednio przełożyło się na obniżenie dochodowości produktów kredytowych i negatywnie wpłynęło na wyniki odsetkowe zwłaszcza realizowane w III i IV kwartale 2020 r. oraz w trzech pierwszych kwartałach 2021 r.

W następstwie zmian sytuacji makroekonomicznej Rada Polityki Pieniężnej rozpoczęła w IV kwartale 2021 r. cykl zacieśniania polityki monetarnej. RPP (decyzjami z 6 października, 3 listopada i 8 grudnia) dokonała trzech podwyżek stóp procentowych o łącznej wartości 165 p.b. (do poziomu 1,75% dla stopy referencyjnej). Wyższe stopy procentowe miały pozytywny wpływ na dochodowość produktów kredytowych w samym IV kwartale ub. r. ale, z uwagi na moment ich wprowadzenia, zmiany te nie były w stanie w pełni zneutralizować spadku przychodów odsetkowych w ujęciu rocznym.

Suma przychodów odsetkowych od kredytów i pożyczek udzielonych Klientom wycenianych wg zamortyzowanego kosztu oraz wg wartości godziwej przez rachunek zysków i strat wyniosła w 2021 r. 2 421 373 tys. zł i była niższa o 236 734 tys. zł (tj. o 8,9%) od przychodów zrealizowanych w 2020 r.

Pozytywny wpływ zmian stóp procentowych będzie widoczny również w I kwartale 2022 r. (biorąc pod uwagę kolejne podwyżki dokonane w styczniu i w lutym 2022 r.), oraz prawdopodobnie w kolejnych kwartałach 2022 r., zważywszy na wypowiedzi Prezesa NBP wskazujące na kontynuację cyklu zacieśniania polityki monetarnej. Szacunek wrażliwości wyniku odsetkowego Grupy na zmiany stóp procentowych został przedstawiony w rozdziale dotyczącym ryzyka stopy procentowej.

Negatywny wpływ spadku stóp był do pewnego stopnia neutralizowany przez wzrost wartości portfela kredytowego. W przypadku przychodów odsetkowych od portfela kredytów detalicznych było to widoczne już od I kwartału 2021 r., a w przypadku przychodów odsetkowych od portfela kredytów korporacyjnych i MŚP od III kwartału 2021 r.

Na poziom wyniku odsetkowego pozytywnie wpłynęła optymalizacja kosztów finansowania zakończona w II i III kwartale 2020 r. Dostosowanie ceny depozytów do zmienionego otoczenia rynkowego pozwoliło na częściową (obniżenie kosztowości depozytów było dwukrotnie niższe od spadku dochodowości kredytów) neutralizację spadku przychodów odsetkowych od produktów kredytowych. W I, II i III kwartale 2021 r. kosztowość depozytów utrzymywała się na poziomie zbliżonym do zera (przede wszystkim z uwagi na wysoki, przekraczający 90% udział depozytów bieżących w sumie środków pozyskanych od Klientów). Wzrost kosztu finansowania rozpoczął się w IV kwartale 2021 r. z uwagi na wzrost rynkowych stóp procentowych.

Wśród czynników, które pozytywnie wpłynęły na poziom wyniku odsetkowego w 2021 r. należy wymienić również wzrost skali działalności i w rezultacie wzrost średniej wartości portfela papierów wartościowych (przychody odsetkowe od instrumentów dłużnych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz według wartości godziwej wzrosły w analizowanym okresie łącznie o kwotę 54 422 tys. zł, tj. o 7,4%).

Na wzrost wyniku odsetkowego w 2021 r. w porównaniu do 2020 r. wpłynął fakt stosowania przez Grupę rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej oraz (w dużo mniejszym stopniu) rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Zmiana wyceny do wartości godziwej transakcji zabezpieczających ujmowana jest w wyniku na rachunkowości zabezpieczeń. Odsetki od transakcji IRS i pozycji zabezpieczanych ujmowane są w wyniku odsetkowym. Wynik odsetkowy netto na powiązaniach zabezpieczających (suma przychodów odsetkowych i kosztów odsetkowych z instrumentów pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej i przepływów pieniężnych) wyniósł w 2021 r. 148 182 tys. zł w porównaniu do 77 121 tys. zł w 2020 r. (wzrost o 71 061 tys. zł, tj. o 92,1%).

Wynik Grupy z tytułu opłat i prowizji w 2021 r. wyniósł 1 048 986 tys. zł i był o 132 891 tys. zł (tj. o 14,5%) wyższy od uzyskanego w 2020 r. Wzrost ten był możliwy przede wszystkim dzięki działaniom dostosowawczym podjętym przez Grupę w obszarze polityki cenowej, większej aktywności transakcyjnej Klientów oraz dobrej sprzedaży kredytów mieszkaniowych i produktów inwestycyjnych realizowanej w 2021 r. Zmiana ta znajduje odzwierciedlenie w poziomie kwartalnych wyników prowizyjnych realizowanych od III kwartału 2020 r.

Przychody z tytułu opłat i prowizji wyniosły 1 284 545 tys. zł i były wyższe o 152 494 tys. zł (tj. o 13,5%) w porównaniu do 2020 r., natomiast koszty prowizyjne wyniosły 235 559 tys. zł i były wyższe o 19 603 tys. zł (tj. o 9,1%) r/r.

Największe przyrosty przychodów z tytułu opłat i prowizji dotyczyły następujących kategorii:

• obsługi kart płatniczych i kredytowych o 45 278 tys. zł, tj. o 22,5% (m.in. w rezultacie zmian polityki cenowej, wyższych przychodów z opłat interchange, większej liczby transakcji kartowych i bankomatowych oraz wyższych przychodów od Mastercard, VISA),
• zarządzania aktywami i operacji brokerskich o 42 346 tys. zł, tj. o 38,0% (m.in. wyższe przychody za sprzedaż i zarządzanie w efekcie wzrostu sprzedaży funduszy inwestycyjnych, certyfikatów depozytowych oraz usług maklerskich),
• obsługi rachunków o 42 110 tys. zł, tj. o 19,8% (m.in. w efekcie wprowadzenia opłat od wysokich sald na rachunkach podmiotów gospodarczych oraz w rezultacie wyższych przychodów za korzystanie z bankowości internetowej i cash management),
• pośrednictwa w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych o 19 441 tys. zł, tj. o 19,3% (m.in. w związku z wyższymi przychodami z ubezpieczeń na życie i ubezpieczeń nieruchomości przy kredytach mieszkaniowych, ubezpieczeń związanych z kredytami gotówkowymi, leasingiem oraz kredytami Agro),
• realizacji przelewów i usługi bankowości elektronicznej o 8 120 tys. zł, tj. o 10,8% (w rezultacie wyższych przychodów z prowizji od transferów krajowych i zagranicznych będących efektem m.in. istotnego wzrostu wolumenów płatności realizowanych przez przedsiębiorców).

Wzrost kosztów z tytułu opłat i prowizji spowodowany był głównie przez wyższe koszty:

• pozostałych prowizji o 6 729 tys. zł, tj. o 17,1% (m.in. w związku z tworzeniem wyższych rezerw na koszty niezapłaconych i spisanych prowizji i wzrost kosztów prowizji związanych z płatnościami mobilnymi),
• obsługi gotówkowej o 4 606 tys. zł, tj. o 34,6%,
• obsługi kart płatniczych i kredytowych o 4 465 tys. zł, tj. o 4,6% (w związku z wyższymi kosztami prowizji płaconych na rzecz organizacji i podmiotów obsługujących transakcje kartowe),
• z tytułu pośrednictwa w sprzedaży produktów Banku i pozyskiwania klientów o 3 242 tys. zł, tj. o 12,0% (m.in. w związku z wyższymi kosztami sprzedaży internetowej).

Pozostałe przychody operacyjne w 2021 r. wyniosły 229 695 tys. zł i były niższe o 93 891 tys. zł, tj. o 29,0% w porównaniu z 2020 r.

Na porównanie przychodów zrealizowanych w analizowanych okresach wpłynęło przede wszystkim rozliczenie i sposób ujęcia księgowego sprzedaży nieruchomości Centrali Banku przy ulicy Kasprzaka w Warszawie w I półroczu 2020 r. Łączny wynik na tej operacji wyniósł 43 564 tys. zł (brutto) i został zaprezentowany w ramach pozostałych przychodów operacyjnych (w pozycji Przychody ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych, w kwocie 110 848 tys. zł) oraz w ramach pozostałych kosztów operacyjnych (w pozycjach: Koszty sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych, w kwocie 64 371 tys. zł oraz Pozostałe koszty, w kwocie 2 914 tys. zł).

W ramach przychodów ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych w 2021 r. uwzględnione są m.in. przychody ze sprzedaży placówek Banku (koszty związane z tymi transakcjami ujęte są w pozycji Koszty sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych w Pozostałych kosztach operacyjnych).

Dodatkowo w pozycji Przychody ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych w 2020 r. ujęto przychody w kwocie 33 884 tys. zł ze spółki Bankowy Fundusz Nieruchomościowy Actus Sp. z o.o., związane głównie z transakcją sprzedaży nieruchomości inwestycyjnej.

Pozytywnie na poziom pozostałych przychodów operacyjnych w 2021 r. wpłynął wzrost przychodów z działalności leasingowej o 12 772 tys. zł, tj. o 41,7% oraz wzrost przychodów ujętych w pozycji Inne przychody operacyjne o 10 070 tys. zł, tj. o 32,4%.

Pozostałe koszy operacyjne w 2021 r. wyniosły 297 645 tys. zł i były niższe o 73 475 tys. zł (tj. o 19,8%) w porównaniu z 2020 r.

Na porównanie kosztów zrealizowanych w analizowanych okresach wpłynęło przede wszystkim rozliczenie i sposób ujęcia księgowego sprzedaży nieruchomości Centrali Banku przy ulicy Kasprzaka w Warszawie w I półroczu 2020 r. Koszty związane z tą transakcją zaprezentowano w ramach pozostałych kosztów operacyjnych (w pozycjach: Koszty sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych, w kwocie 64 371 tys. zł oraz Pozostałe koszty, w kwocie 2 914 tys. zł).

Poziom kosztów sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych w 2021 r. wynika przede wszystkim z ujęcia w ramach tej pozycji kosztów związanych ze sprzedażą placówek Banku (przychody związane z tymi transakcjami ujęte są w pozycji Przychody ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych w Pozostałych przychodach operacyjnych).

Spadek pozostałych kosztów operacyjnych w 2021 r. związany był również z niższymi o 38 862 tys. zł kosztami z tytułu utworzenia rezerw na sprawy sporne i pozostałe zobowiązania (o 28,2%) m.in. w związku z dotworzeniem w 2020 r. rezerwy w kwocie 26 626 tys. zł na karę pieniężną nałożoną na Bank decyzją Prezesa UOKiK dotyczącą uznania za niedozwolone zapisów w zakresie spreadów walutowych w umowach kredytowych.

Czynnikiem negatywnie wpływającym na poziom pozostałych kosztów operacyjnych w 2021 r. był wzrost kosztów ujętych w pozycji pozostałe koszty operacyjne, o 10 043 tys. zł, tj. o 14,0%, związany m.in. ze sposobem księgowania kosztów wynikających ze zmian sieci placówek oraz lokalizacji centrali (utrata wartości budynków leasingowanych oraz kary umowne przy równoległym pomniejszaniu kosztów w innych pozycjach, wynikającym z rozwiązywania wcześniej tworzonych rezerw) oraz ujmowanymi w tej pozycji stratami operacyjnymi związanymi z rozliczeniami z klientami. W pozycji tej w 2020 r. z ujęto również koszty w kwocie 44 261 tys. zł poniesione przez spółkę Bankowy Fundusz Nieruchomościowy Actus Sp. z o.o., związane głównie z rozliczeniem transakcji sprzedaży nieruchomości inwestycyjnej.

Wynik odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe na koniec 2021 r. był ujemny i wyniósł 266 185 tys. zł. Jego wpływ na wyniki Grupy był mniejszy o 335 314 tys. zł, tj. o 55,7% w porównaniu z 2020 r.

Biorąc pod uwagę główne segmenty operacyjne¹:

• segment Bankowości Detalicznej i Biznesowej odnotował zmniejszenie (poprawę) ujemnego wyniku o 364 277 tys. zł,
• segment Bankowości MŚP – zwiększenie (pogorszenie) ujemnego wyniku o -24 380 tys. zł,
• segment Bankowości Korporacyjnej (łącznie z CIB) – zwiększenie (pogorszenie) ujemnego wyniku o – 6 667 tys. zł,
• segment pozostałej działalności bankowej odnotował zmniejszenie (poprawę) ujemnego wyniku o 2 082 tys. zł.

¹ dane w oparciu o notę 54. Informacje dotyczące segmentów działalności Skonsolidowanego Srawozdania finansowego Grupy Kapitałowej BNP Paribas Bank Polska S.A. za okres 12 miesięcy zakończony dnia
31 grudnia 2021 r.

Na porównywalność wyniku z tytułu utraty wartości aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe w analizowanych okresach w istotny sposób wpłynęła pandemia koronawirusa oraz dokonywana w określonym momencie ocena jej potencjalnego wpływu na kondycję finansową klientów Grupy i całej gospodarki.

W 2020 r. wpływ pandemii na koszty ryzyka był ujemny i wyniósł -236 498 tys. zł. Wynikał przede wszystkim ze zmiany scenariuszy makroekonomicznych w następstwie COVID-19 (forward looking PD i LGD wyznaczone w oparciu o wygładzone prognozy makro) oraz z oceny Banku w zakresie spodziewanego przyszłego wpływu obecnej sytuacji gospodarczej na parametry ryzyka dla wybranych typów klientów.

W 2021 r. w wyniku poprawy prognoz makroekonomicznych, w tym w szczególności tempa wzrostu produktu krajowego brutto Polski, Grupa rozwiązała 155 854 tys. zł rezerwy na niezrealizowane straty kredytowe związane ze zmianą scenariuszy makroekonomicznych. Jednocześnie, mając świadomość, że w przypadku części klientów rozpoznanie negatywnych skutków COVID-19 na jakość kredytową będzie opóźnione (m.in. ze względu na korzystanie przez przedsiębiorstwa ze wsparcia publicznego w ramach tarcz kryzysowych, co wspiera ich sytuację finansową i płynnościową), Grupa uwzględniła w odpisach ryzyko pogorszenia się ich kondycji finansowej w przyszłości dowiązując rezerwy w wysokości 122 130 tys. zł. Łączna kwota zmiany salda rezerw związanych z COVID-19 w 2021 r. wyniosła 33 724 tys. zł (rozwiązanie netto). Równocześnie mając na uwadze pojawiające się nowe zagrożenia związane m.in. z wysoką inflacją oraz wzrostem cen energii, Grupa dowiązała dodatkowe rezerwy w kwocie 44 800 tys. zł. Poziom tych rezerw został wyznaczony w oparciu o analizy symulacyjne zrealizowane dla portfeli szczególnie wrażliwych na te czynniki ryzyka.

Na spadek poziomu wyniku z odpisów w 2021 r. w porównaniu do 2020 r. wpłynęły ponadto:

• odporność oraz ogólnie dobre zachowanie się portfela kredytowego, w szczególności w zakresie terminowości spłat,
• obciążenie wyniku I półrocza 2020 r. negatywnym wpływem wprowadzenia metody wieloscenariuszowej w wycenie indywidualnej oraz negatywnym wpływem parametrów ryzyka (łącznie 41 803 tys. zł),
• wdrożenie zasad i rozwiązań informatycznych zgodnych z wytycznymi EBA dotyczącymi stosowania definicji niewykonania zobowiązania, tzw. default, określonej w art. 178 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z 26.06.2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych. W wyniku wprowadzenia zmienionych zasad, na skutek zmiany klasyfikacji i adekwatnej rekalkulacji parametrów ryzyka Grupa rozwiązała odpisy w kwocie 20 983 tys. zł,
• wyższy pozytywny wpływ sprzedaży części portfela NPL w 2021 r. w porównaniu do 2020 r. W 2021 r. Grupa zawarła umowy dotyczące sprzedaży portfela kredytów z portfela detalicznego, MŚP i korporacyjnego. Wartość bilansowa brutto sprzedanego portfela wynosiła 711 954 tys. zł , wysokość utworzonych odpisów z tytułu utraty wartości wynosiła 638 727 tys. zł. Cena umowna sprzedaży tych portfeli została ustalona na 158 147 tys. zł. Wpływ netto na wynik Grupy z tytułu sprzedaży portfeli wyniósł 84 920 tys. zł i jest prezentowany w linii Wynik odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe.

W 2020 r. Grupa zawarła umowy dotyczące sprzedaży portfela kredytów z portfela detalicznego, MŚP i korporacyjnego. Wartość bilansowa brutto sprzedanego portfela wynosiła 855 998 tys. zł , wysokość utworzonych odpisów z tytułu utraty wartości wynosiła 772 442 tys. zł. Cena umowna sprzedaży tych portfeli została ustalona na 125 924 tys. zł. Wpływ netto na wynik Grupy z tytułu sprzedaży portfeli wyniósł 42 368 tys. zł.

Koszt ryzyka kredytowego wyrażony jako relacja wyniku z tytułu odpisów aktualizujących do średniego stanu kredytów i pożyczek brutto udzielonych klientom, wycenianych według zamortyzowanego kosztu (obliczonego na bazie stanów na koniec kwartałów) wyniósł w 2021 r. 0,32% i był niższy o 46 p.b. w porównaniu do 2020 r. (0,78%). Szacuje się, że bez uwzględnienia wpływu pandemii koronawirusa koszt ryzyka kredytowego w 2021 r. wyniósłby 0,36% w 2021 r. oraz 0,47% w 2020 r., a bez uwzględnienia wpływu pandemii koronawirusa oraz sprzedaży wierzytelności koszt ryzyka wyniósłby 0,47% w 2021 r. i 0,53% w 2020 r.

Ogólne koszty administracyjne (łącznie z amortyzacją) Grupy za rok 2021 wyniosły 2 543 529 tys. zł i były wyższe o 37 966 tys. zł, tj. o 1,5% w porównaniu do 2020 r.

Koszty integracji za 2020 r. pomniejszają koszty Banku łącznie o 15,3 mln zł (w tym 5,0 mln zł zostało ujęte, jako pomniejszenie pozostałych kosztów operacyjnych). W 2021 r. Bank nie poniósł kosztów integracji.

Największy spadek kosztów rodzajowych w 2021 r. nastąpił w pozycji opłat na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG). W 2021 r. łączna kwota składek na rzecz BFG dla sektora bankowego określona przez Radę BFG wyniosła: 1 230 mln zł składki na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków wobec 1 600 mln zł w 2020 r. oraz analogicznie 1 000 mln zł składki na fundusz gwarancyjny banków wobec 1 575 mln zł w 2021 r. Łączne składki BFG na 2021 r. są o 30% niższe w porównaniu do roku poprzedniego i wynikają z działań wspierających gospodarkę w związku z pandemią COVID-19.

Największy spadek kosztów o 21 411 tys. zł w tej grupie dotyczy kosztów rezerwy na restrukturyzację i jest skutkiem:

• rozwiązania w 2020 r. rezerwy restrukturyzacyjnej w kwocie 18 600 tys. zł związanej z procesem zwolnień grupowych w latach 2019-2020, co wynikało z rozliczenia kosztów integracji i premii związanych z procesem integracji,
• utworzenia w IV kwartale 2020 r. rezerwy na restrukturyzację zatrudnienia w kwocie 41 400 tys. zł w związku z ogłoszeniem procesu zwolnień grupowych w latach 2021-2023.

Na obniżenie kosztów pracowniczych Grupy w 2021 r. miały również wpływ: wyższa kapitalizacja wynagrodzeń na prace rozwojowe, niższe koszty wynagrodzeń – w związku ze zmniejszeniem zatrudnienia o 352 etaty – oraz niższe koszty godzin nadliczbowych. Wzrosły natomiast koszty odpisów na premie w Banku (o 27 945 tys. zł), wykazane w pozycji kosztów wynagrodzeń, co wynika z realizacji planów sprzedażowych w segmentach biznesowych. Wzrost kosztów wystąpił również w pozycji szkoleń.

Zwiększenie poziomu kosztów r/r odnotowano także w następujących kategoriach:

• Pozostałe koszty rzeczowe wzrosły o 60 875 tys. zł, z czego:
  • wzrost o 69 144 tys. zł kosztów prawnych związanych postępowaniami sądowymi dotyczącymi kredytów w CHF (82 016 tys. zł – w 2021 r., 12 872 tys. zł – w 2020 r.),
  • spadek o 7 732 tys. zł opłaty na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (FWK). Spadek kosztów wynika z rozwiązania rezerw utworzonych w II półroczu 2020 r. oraz I półroczu 2021 r. Rezerwy utworzone w I półroczu 2020 r. za zgodą Rady FWK zostały rozwiązane w grudniu 2020 r.
• Koszty marketingu wzrosły o 17 565 tys. zł, na co wpłynęły z jednej strony – ograniczenia działań marketingowych w 2020 r. w związku z pandemią COVID-19, z drugiej strony nastąpiła w bieżącym roku zwiększona aktywność reklamowa Banku w mediach (kampanie offline i online) oraz kampanię „Szlachetna paczka”. Nastąpiło również zwiększenie kosztów (o 3 885 tys. zł) w działalności sponsoringowej Banku (2 turnieje tenisowe i 2 festiwale filmowe) w porównaniu do analizowanego okresu 2020 r.
• Koszty IT (wzrost o 17 601 tys. zł), co wynikało głównie z rozwiązania w kwietniu 2020 r. rezerwy w kwocie 20 947 tys. zł utworzonej na usługi IT Banku w ramach projektu związanego z integracją infrastruktury i systemów IT po zakończonej w listopadzie 2019 r. fuzji operacyjnej. Rozwiązanie rezerwy pomniejszyło koszty IT w 2020 r. W 2021 r. obniżeniu uległy koszty umów serwisowych dot. oprogramowania i sprzętu wynikające z konsolidacji umów. Z drugiej strony wzrosły koszty opłat licencyjnych, koszty usług i serwisów związanych z bezpieczeństwem IT oraz koszty firm pośredniczących w obsłudze Klientów.

Koszty amortyzacji Grupy Kapitałowej w 2021 r. wynosiły 399 553 tys. zł i były wyższe w porównaniu do roku 2020 o 31 595 tys. zł (tj. o 8,6%). Wzrost ten wynikał głównie z dalszej transformacji i digitalizacji Banku oraz ponoszonych na ten cel nakładów inwestycyjnych.

Nakłady inwestycyjne Banku w 2021 r. wyniosły 322 917 tys. zł i były niższe w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego o 65 490 tys. zł, tj. 16,9%.

W 2020 r. (I półrocze) miała miejsce finalizacja realizacji projektów związanych z integracją infrastruktury i systemów IT po fuzji operacyjnej w listopadzie 2019 r. oraz ponoszone były wydatki związane z budową nowej centrali Banku „Petrus”.

W strukturze nakładów bieżącego okresu dominujący udział miały projekty związane z cyfryzacją i automatyzacją procesów, rozwojem systemów, infrastruktury i wyposażenia IT. Wielkość nakładów inwestycyjnych dostosowana jest do aktualnych potrzeb i możliwości Banku. Wszystkie projekty analizowane są z punktu widzenia racjonalności i wpływu na sytuację finansową i biznesową Banku.