Zarządzanie ryzykiem

GRI:

[
102-11
102-15
]

System zarządzania ryzykiem stanowi zintegrowany zbiór zasad, mechanizmów i narzędzi (w tym m.in. polityk i procedur) odnoszących się do procesów dotyczących ryzyka. Zarządzanie ryzykiem jest częścią ogólnego systemu zarządzania Bankiem. Rolą systemu zarządzania ryzykiem jest stała identyfikacja, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie poziomu ponoszonego przez Bank ryzyka.

102-11
102-15

Bank opracował kompleksowe zasady identyfikacji i oceny ryzyk w ramach odpowiedzi na wymagania procesu przeglądu i oceny nadzorczej. Zasady mają na celu identyfikację i ocenę wszystkich ryzyk, na które Bank jest lub może być narażony przy uwzględnieniu wymogów regulacyjnych, najlepszych praktyk i wykorzystania sprawdzonych przez Bank istniejących procesów zarządzania ryzykiem. Bank uwzględnia szczególny charakter, skalę i stopień złożoności działalności biznesowej i związane z tym ryzyko, zapewniając, że wszystkie istotne rodzaje ryzyka w działalności Banku są mierzone i ograniczane. Bank dąży do identyfikacji i oceny zagrożeń wynikających z otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego, które mogłyby mieć istotny wpływ na stabilność finansową Banku. Proces identyfikacji ryzyk przeprowadzany jest w Banku corocznie i stanowi element procesu oceny adekwatności kapitału wewnętrznego.

Bank wyróżnia w swojej działalności następujące typy ryzyk zidentyfikowane jako istotne:

ryzyko kredytowe (w tym ryzyko kraju, ryzyko rezydualne, ryzyko rozliczenia i ryzyko koncentracji),
ryzyko kontrahenta,
ryzyko rynkowe,
ryzyko stopy procentowej portfela bankowego,
ryzyko płynności i finansowania,
ryzyko operacyjne (w tym ryzyko prawne, ryzyko braku zgodności, ryzyko prowadzenia działalności i ryzyko IT),

ryzyko biznesowe (w tym ryzyko wyniku finansowego i ryzyko strategiczne),
ryzyko utraty reputacji,
ryzyko modeli,
ryzyko niewypłacalności (w tym ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej),
ryzyko CSR/ESG.

Dla zidentyfikowanych typów ryzyka Bank definiuje poziom apetytu na ryzyko. Apetyt na ryzyko, w granicach wyznaczonych przez tolerancję ryzyka, określa sposób wykorzystywania przez Bank posiadanej zdolności do podejmowania ryzyka poprzez określenie dla każdego rodzaju ryzyka stopnia narażenia na ryzyko, jaki dany obszar może podjąć. Wszystkie metody i procedury podlegają okresowym przeglądom pod względem ich adekwatności i rzetelności. Bank stosuje testy walidacyjne, testy warunków skrajnych, a także przeprowadza analizę scenariuszową i historyczną (back testing), oparte zarówno na teoretycznych zmianach parametrów rynkowych, biznesowych i zachowaniach Klientów, jak również na zmianach, które faktycznie miały miejsce na rynku w przeszłości.

Bank monitoruje poszczególne rodzaje ryzyk za pomocą formalnego systemu limitów i raportów, wdrożonych m.in. w ramach dedykowanych polityk zarządzania tymi ryzykami, akceptowanych na poziomie Zarządu Banku. System limitów ustalany jest w taki sposób, aby:

Bank przestrzegał norm nadzorczych;

został zachowany pożądany profil ryzyka zdefiniowany w strategii Banku;

limity nie przekraczały akceptowalnego przez grupę BNP Paribas poziomu ryzyka.

W przypadku przekroczenia limitów podejmowane są działania umożliwiające zmniejszenie wartości danego ryzyka zgodnie z istniejącymi w Banku procedurami. System informacyjny wykorzystywany w zarządzaniu ryzykiem zapewnia gromadzenie danych o operacjach i transakcjach oraz ich wpływie na profil ryzyka Banku.

Celem polityki Banku w zakresie zarządzania ryzykiem jest zapewnienie, aby pracownicy odpowiedzialni za nadzór i obsługę procesów zarządzania ryzykiem posiadali ugruntowane doświadczenie praktyczne i wiedzę teoretyczną dotyczącą wykonywanych czynności, jak również charakteryzowali się wysokim morale. Wdrożone procedury pozwalają na kontrolowanie prawidłowości realizowania powierzonych im zadań.

Bank w swojej polityce przyjmuje zasadę, iż funkcje: biznesowe (bezpośrednie zawieranie transakcji), operacyjne (np. księgowanie transakcji, rozliczanie transakcji), kontrolne (pomiar i monitorowanie poziomu ryzyka), wchodzące w skład procesu zarządzania ryzykiem walutowym, stopy procentowej i płynności są realizowane przez wyodrębnione i niezależne od siebie organizacyjnie jednostki. Jednostki te mają wyraźnie zdefiniowane zakresy obowiązków określające ich miejsce oraz odpowiedzialność w procesie zarządzania ryzykiem. Dzięki temu oddzielono od siebie funkcje: biznesowe, kontroli i raportowania poziomu ryzyka oraz funkcje operacyjne. Celem tej separacji jest zapewnienie odpowiedniej jakości kontroli poziomu ryzyka i procesów operacyjnych oraz zapewnienie, że wyniki kontroli wskazujące na zbyt wysoki poziom ryzyka spotkają się z właściwą reakcją kierownictwa Banku.

Bank posiada zasady kontroli ryzyka i zarządzania ryzykiem obejmujące postępowanie w przypadku zaistnienia zdarzeń kryzysowych. Ponadto zdefiniowano zasady identyfikacji zjawisk kryzysowych, zakres podejmowanych działań i zakres odpowiedzialności, niezbędny do ograniczenia ryzyka w takich przypadkach oraz do realizacji działań naprawczych.

Organizacja systemu zarządzania ryzykiem w Banku uwzględnia przede wszystkim rolę Rady Nadzorczej, Zarządu Banku, dedykowanych komitetów (Komitetu Audytu oraz Komitetu Ryzyka na szczeblu Rady Nadzorczej, Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO), Komitetu Zarządzania Ryzykiem, Komitetu Ryzyka Retail Banking, Komitetu Ryzyka Personal Finance, Komitetu Kredytowego, Komitetu Kredytów Trudnych, Komitetu ds. Akceptacji Produktów, Usług, Transakcji i Działalności oraz Komitetu ds. Koordynacji Kontroli Wewnętrznej), departamentów Obszaru Ryzyka, Pionu Monitoringu Zgodności oraz Departamentu Bezpieczeństwa i Zarządzania Ciągłością Działania.

Naczelną rolę w systemie zarządzania ryzykiem w Banku pełni Zarząd Banku, który określa strategię zarządzania ryzykiem, apetyt na ryzyko i przyjmuje polityki zarządzania ryzykiem, jak również ustala politykę ustanawiania limitów dla istotnych rodzajów ryzyka oraz procedury kontroli ryzyka.

Zasady zarządzania ryzykiem mają swoje źródło w dokumencie Strategia zarządzania ryzykiem w BNP Paribas Bank Polska S.A. zdefiniowanym przez Zarząd Banku i zatwierdzonym przez Radę Nadzorczą.

Podstawowa działalność biznesowa Grupy skupia się wokół produktów finansowych oferowanych Klientom: osobom fizycznym, przedsiębiorcom i przedsiębiorstwom, jednostkom publicznym i budżetowym, niebankowym instytucjom finansowym. Wśród pozycji o charakterze pasywnym dominują krótkoterminowe depozyty o stałym oprocentowaniu oraz rachunki bieżące i konta oszczędnościowe. Po stronie aktywnej Grupa oferuje następujące produkty kredytowe: kredyty mieszkaniowe, gotówkowe, karty kredytowe, kredyty w rachunku bieżącym, kredyty inwestycyjne i obrotowe, kredyty preferencyjne z dopłatami, faktoring, leasing, gwarancje, transakcje finansowania handlu zagranicznego (np. akredytywy) – zdecydowana większość produktów kredytowych to instrumenty średnio i długoterminowe, oprocentowane w oparciu o krótkoterminowe stawki rynkowe.

Grupa wykorzystuje instrumenty rynku finansowego w pierwszej kolejności do zarządzania ryzykami: płynności, stopy procentowej i walutowym, powstającymi w podstawowej działalności, zgodnie z przyjętym wewnętrznie apetytem na ryzyko oraz średnio– i długoterminowymi trendami rynkowymi.

Grupa oferuje również dostęp do instrumentów rynku finansowego swoim Klientom, w celu zabezpieczania ryzyka rynkowego – walutowego, stopy procentowej lub cen towarów – istniejącego w ich podstawowej działalności biznesowej.

Podstawowe rodzaje ryzyka

Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe to ryzyko poniesienia przez Bank straty z tytułu niewykonania zobowiązań w terminie określonym w umowie w wyniku pogorszenia się lub utraty zdolności kredytowej przez Klienta.

System zarządzania ryzykiem kredytowym przez Bank określony został w Polityce kredytowej BNP Paribas Bank Polska S.A. przyjętej przez Zarząd. Szczegółowe zasady i kryteria finansowania w ramach oferty produktowej danej linii biznesowej, rodzaje dostępnych kredytów, cele, warunki i limity finansowania określane są w politykach kredytowych dla poszczególnych linii biznesowych. Intencją Banku, zgodnie z kryteriami polityki kredytowej, jest współpraca z Klientami, których cechuje dobra reputacja oraz dobra sytuacja ekonomiczno-finansowa.

Polityki kredytowe ustalają również szczegółowe zasady identyfikacji, pomiaru i akceptacji ryzyka, zabezpieczenia zwrotu kredytu oraz monitorowania Klientów w okresie trwania umowy kredytowej.

Proces zarządzania ryzykiem kredytowym dostosowany jest organizacyjnie do przyjętej w Banku struktury linii biznesowych. Kluczową rolę w systemie zarządzania ryzykiem kredytowym pełni wyodrębniony organizacyjnie Obszar Ryzyka, na czele którego stoi członek Zarządu (Chief Risk Officer). Działalność w sferze zarządzania ryzykiem kredytowym wspomagana jest przez Komitet Zarządzania Ryzykiem oraz Komitety Ryzyka Retail Banking/Personal Finance.

Bank dokonuje oceny ryzyka kredytobiorców przy wykorzystaniu systemów klasyfikacji ratingowej i scoringowej oraz klasyfikacji ryzyka według standardów MSSF.

Decyzje kredytowe podejmowane są zgodnie z modelem decyzyjnym zatwierdzanym przez Zarząd Banku i dostosowanym do standardów obowiązujących w grupie BNP Paribas. Model decyzyjny uwzględnia strukturę linii biznesowych, ustala ilość poziomów decyzyjnych, zakres ich kompetencji oraz zasady, kryteria i warunki podejmowania decyzji kredytowych. Pułapy kwotowe uprawnień decyzyjnych uzależnione są od kryteriów: segmentu Klienta, profilu ryzyka Klienta oraz okresu kredytowania. Na wszystkich poziomach kompetencyjnych decyzje kredytowe podejmowane są w trybie dwuosobowym (zasada „czterech oczu”) przez przedstawiciela linii biznesowej i przedstawiciela jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za niezależną od linii biznesowej ocenę ryzyka Klienta i transakcji. W odniesieniu do Klientów, dla których ocena ryzyka kredytowego dokonywana jest przy pomocy uproszczonych zasad oceny ryzyka lub modeli oceny ryzyka, w tym modeli scoringowych zatwierdzonych odpowiednio przez Komitet Zarządzania Ryzykiem lub Komitety Ryzyka Retail Banking/Personal Finance, decyzje kredytowe mogą być podejmowane jednoosobowo przez przedstawicieli linii biznesowych.

Bank w zakresie zarządzania ryzykiem kredytowym kieruje się następującymi zasadami:

każda transakcja kredytowa wymaga wszechstronnej oceny ryzyka kredytowego, której wyrazem jest rating wewnętrzny lub ocena scoringowa,
gruntowna i staranna analiza finansowa stanowi podstawę do uznania za wiarygodne danych finansowych Klienta oraz informacji o wartosci zabezpieczenia; ostrożne analizy Banku zawsze uwzględniają niezbędny margines bezpieczeństwa,
podstawą finansowania Klienta jest – co do zasady – jego zdolność do generowania przepływów pieniężnych zapewniających spłatę zobowiązań wobec Banku,

sporządzona ocena ryzyka kredytowego jest poddawana dodatkowej weryfikacji przez niezależne od służb biznesowych służby oceny ryzyka kredytowego,
warunki cenowe transakcji kredytowej muszą pokrywać ryzyko tej transakcji,
ryzyko kredytowe jest dywersyfikowane pod względem obszarów geograficznych, sektorów gospodarki, produktów oraz Klientów,
decyzje kredytowe mogą podejmować jedynie osoby do tego uprawnione,
Klient i zawarte z nim transakcje są monitorowane w sposób transparentny dla Klienta i wzmacniający relacje z Klientem.

Zasady nadzoru przez Bank ryzyka kredytowego generowanego przez działalność spółek zależnych określone zostały w Polityce kredytowej BNP Paribas Bank Polska S.A.

Bank rekomenduje, opiniuje i akceptuje polityki, zasady i metodologie stosowane przez spółki w zarządzaniu ryzykiem kredytowym.

W Banku i spółkach zależnych stosowane są równolegle metody zarządzania ryzykiem kredytowym, obejmujące:

system ratingowy dla Klientów Bankowości Korporacyjnej oraz Bankowości Małych i Średnich Przedsiębiorstw,
system klasyfikacji ryzyka wg standardów MSSF,
ocenę zdolności kredytowej Klientów wspólnych Banku i spółek,
model podejmowania decyzji kredytowych,
system limitów wewnętrznych Banku na ryzyko koncentracji, obejmujący limity na portfele należności spółek zależnych.

W związku z wybuchem pandemii COVID-19 w 2020 r. Bank podjął szereg działań dotyczących m.in.

możliwości wnioskowania przez Klientów o czasowe odroczenia spłat rat kapitałowo-odsetkowych od kredytów w ramach moratoriów pozaustawowych i ustawowych,
przeglądu portfela kredytowego ze szczególną uwagą skierowaną na branże wrażliwe, wyjątkowo silnie dotknięte konsekwencjami pandemii.

Bank aktywnie uczestniczył w pracach sektora bankowego, regulatorów i aranżerów pomocy rządu skierowanej do przedsiębiorców, uruchomił szereg rozwiązań pozwalających Klientom na elektroniczny sposób wnioskowania do Banku oraz korzystania z programów pomocy związanych ze skutkami pandemii oraz prowadził bieżący monitoring liczby Klientów i ekspozycji kredytowych, które dotknięte zostały skutkami pandemii, w tym na bieżąco podejmował decyzje dotyczące poszczególnych Klientów co do rodzaju i struktury finansowania Klienta adekwatnego do jego bieżącej sytuacji oraz dostępnych programów pomocowych.

Bank podjął również współpracę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego w odniesieniu do gwarancji płynnościowych oferowanych Klientom Banku oraz programów dopłat do oprocentowania kredytów.

Jako partner programu Polskiego Funduszu Rozwoju Bank dostarczył Klientom techniczne możliwości wnioskowania o finansowanie z tych programów poprzez bankowość elektroniczną.

W okresie do 30 września 2020 r. Bank skupiał się na możliwie najpełniejszym wykorzystaniu dostępnych programów pomocowych dla Klientów (moratoria pozaustawowe/prywatne i ustawowe), w tym również udzielając czasowego odroczenia spłat rat od kredytów, na bieżąco rozpatrując wnioski Klientów w tym zakresie. Po 30 września 2020 r. do końca 2020 r. wnioski Klientów o odroczenie płatności rat mogły być składane i rozpatrywane, jednak jedynie w zakresie moratoriów ustawowych. Od połowy stycznia 2021 r. Bank ponownie udostępnił Klientom możliwość skorzystania z moratoriów pozaustawowych.

Bank monitorował zachowanie ekspozycji objętych wsparciem w postaci moratoriów. Ekspozycje objęte ustawowymi wakacjami kredytowymi przenoszone są do Fazy 3. W przypadku ekspozycji objętych pozaustawowymi wakacjami kredytowymi, Bank stosuje zaostrzone kryteria klasyfikacji do Fazy 2. Dla tej puli ekspozycji, przeterminowanie powyżej 3 dni w horyzoncie 3 miesięcy po zakończeniu moratorium stanowi przesłankę istotnego wzrostu ryzyka kredytowego (Faza 2), co skutkuje kalkulacją odpisów w horyzoncie życia ekspozycji.

Według stanu na 31.12.2020 r. łączna wartość brutto kredytów i zaliczek objętych moratoriami trwającymi i wygasłymi Grupy wyniosła 7 251 102 tys. zł, z czego moratoria ustawowe wyniosły 135 935 tys. zł. Stan wygasłych moratoriów na koniec 2020 r. wyniósł 6 949 777 tys. zł, a stan aktywnych moratoriów – 301 325 tys. zł.

Szczegółowe informacje o moratoriach udzielonych przez Bank i Grupę zostały zaprezentowane w Nocie Ryzyko Kredytowe Jednostkowego i Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 r.

W 2020 r. uzyskano łącznie 829,0 mln zł należności, z czego:

287,7 mln zł – w wyniku działań windykacyjnych (podmioty korporacyjne 26,2 mln zł, MŚP 21,4 mln zł, mikroprzedsiębiorstwa 103,2 mln zł, klienci indywidualni 104,3 mln zł, kredyty hipoteczne 32,6 mln zł),
417,2 mln zł – w wyniku restrukturyzacji portfela (podmioty korporacyjne 243,2 mln zł, MŚP 174,0 mln zł),
124,1 mln zł – w wyniku sprzedaży portfela z utratą wartości.

Ryzyko koncentracji oraz ryzyko kraju

(zostały dodatkowo wyróżnione w ramach ryzyka kredytowego Banku)

Jest immanentnym ryzykiem, podejmowanym przez Bank w ramach prowadzonej działalności statutowej i podlega ono określonemu procesowi i zasadom zarządzania.

Zarząd dokonuje oceny przyjętej polityki zarządzania ryzykiem koncentracji pod względem sposobu jej stosowania, w szczególności w zakresie sprawdzenia jej skuteczności i adekwatności realizacji zasad w kontekście aktualnej i planowanej działalności oraz z uwzględnieniem strategii zarządzania ryzykiem. W sytuacji istotnych zmian w otoczeniu działania Banku lub strategii zarządzania ryzykiem, przegląd adekwatności procesu zarządzania ryzykiem koncentracji dokonywany jest niezwłocznie po wystąpieniu tej okoliczności. Właściwa ocena ryzyka koncentracji ponoszonego przez Bank w istotnym stopniu zależy od prawidłowej i pełnej identyfikacji kluczowych czynników ryzyka, które wpływają na poziom ryzyka koncentracji. W uzasadnionych przypadkach Bank identyfikuje ryzyko koncentracji w procesie planowania nowej działalności obejmującej wprowadzenie i rozwój nowych produktów, usług i obecności na rynkach oraz istotne zmiany dotychczasowych produktów, usług i zmiany na rynkach.

Dywersyfikacja portfela kredytowego jest jednym z ważniejszych narzędzi zarządzania ryzykiem kredytowym. Nadmierna koncentracja kredytowa jest zjawiskiem niepożądanym przez Bank, ponieważ powoduje wzrost ryzyka. Potencjalne straty z tym związane są na tyle dużym zagrożeniem, że stopień koncentracji powinien być monitorowany, kontrolowany i raportowany do kierownictwa Banku. Podstawowymi narzędziami ograniczania ryzyka koncentracji są mechanizmy identyfikacji i pomiaru ryzyka koncentracji oraz limity zaangażowań w poszczególnych segmentach portfela Banku oraz w spółkach zależnych. Narzędzia te pozwalają na różnicowanie portfela kredytowego i redukcję negatywnych skutków związanych z niekorzystnymi zmianami w poszczególnych obszarach gospodarki.

Jednym z potencjalnych źródeł ryzyka kredytowego jest wysoka koncentracja zaangażowań kredytowych Banku w poszczególne podmioty lub grupy podmiotów powiązanych ze sobą kapitałowo i organizacyjnie. W celu jej ograniczania Rozporządzenie UE nr 575/2013 określa limit maksymalnego zaangażowania Banku. Zgodnie z art. 395 Rozporządzenia UE nr 575/2013: Instytucja nie przyjmuje na siebie ekspozycji wobec Klienta lub grupy powiązanych Klientów, której wartość po uwzględnieniu skutku ograniczenia ryzyka kredytowego zgodnie z art. 399–403 przekracza 25% wartości jej uznanego kapitału. Jeżeli taki Klient jest instytucją lub jeżeli do grupy powiązanych Klientów należy co najmniej jedna instytucja, wartość ta nie przekracza 25% wartości uznanego kapitału instytucji lub kwoty 150 mln EUR, w zależności od tego, która z tych wartości jest wyższa, pod warunkiem że suma wartości ekspozycji wobec wszystkich powiązanych Klientów niebędących instytucjami, po uwzględnieniu skutku ograniczenia ryzyka kredytowego zgodnie z art. 399-403, nie przekracza 25% wartości uznanego kapitału instytucji.

Bank dokonuje monitoringu limitów koncentracji zgodnie z art. 387 Rozporządzenia UE nr 575/2013. Według stanu na koniec 2020 r. limity określone w art. 395 Rozporządzenia UE nr 575/2013 nie zostały przekroczone. Według stanu na koniec 2020 r. zaangażowanie Banku w finansowanie Klientów/grup Klientów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie nie przekraczają limitu koncentracji zaangażowań. Suma zaangażowań równych lub przekraczających 10% funduszy własnych Banku stanowiła 15%.

Tolerancja ryzyka koncentracji jest określona w Banku poprzez system limitów wewnętrznych, które uwzględniają zarówno zakładane kierunki i dynamikę rozwoju biznesu przez Bank, akceptowalny poziom ryzyka kredytowego i płynności, jak również zewnętrzne uwarunkowania i perspektywy makroekonomiczne i sektorowe. Limity wewnętrzne dla ryzyka koncentracji kredytowych określane są m.in. dla:

wybranych sektorów gospodarczych/ branż,
ekspozycji denominowanych w walucie obcej,
segmentu Klienta (wewnątrzbankowa segmentacja Klientów),
kredytów zabezpieczonych danym rodzajem zabezpieczenia,
regionów geograficznych,
średniego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (probability of default),
ekspozycji z określonym ratingiem (wewnętrzna skala ratingowa Banku),
ekspozycji z określonym debt-to-income,
ekspozycji z określonym loan-to-value

Działania ograniczające ekspozycję Banku na ryzyko koncentracji mogą obejmować działania o charakterze systemowym oraz działania o charakterze pojedynczych/ specyficznych decyzji i transakcji. Do działań ograniczających ryzyko koncentracji o charakterze systemowym Bank zalicza:

ograniczanie zakresu kredytowania określonego rodzaju Klientów, poprzez modyfikację prowadzonej polityki kredytowej,
obniżenie limitów w zakresie ryzyka koncentracji,
dywersyfikację rodzajów aktywów na poziomie sprawozdania z sytuacji finansowej Banku,
zmianę strategii biznesowej w taki sposób, aby przeciwdziałała nadmiernej koncentracji,
dywersyfikację w zakresie przyjmowanych rodzajów zabezpieczeń.

Do działań ograniczających ryzyko koncentracji o charakterze pojedynczych/ specyficznych decyzji i transakcji Bank zalicza:

ograniczanie zawierania dalszych transakcji z danym Klientem lub grupą powiązanych Klientów,
sprzedaż wyselekcjonowanych aktywów/ portfeli kredytowych,
sekurytyzację aktywów,
ustanowienie nowych zabezpieczeń (np. kredytowych instrumentów pochodnych, gwarancji, subpartycypacji, umów ubezpieczenia) dla istniejących lub nowych ekspozycji kredytowych.

Przeprowadzaną przez Bank analizą koncentracji branżowej objęte są wszystkie ekspozycje kredytowe Banku wobec Klientów instytucjonalnych. Bank definiuje branże w oparciu o sekcje Polskiej Klasyfikacji Działalności (kod PKD 2007). Struktura zaangażowania Banku względem branż analizowana na koniec 2020 r., podobnie jak na koniec 2019 r., charakteryzuje się koncentracją wobec takich branż jak: Rolnictwo, Leśnictwo, Łowiectwo i Rybactwo (zgodnie z sekcją zdefiniowaną w PKD). Na koniec 2020 r. stanowiły one 26% zaangażowania branżowego, natomiast w analogicznym okresie poprzedniego roku zaangażowanie wobec tych branż wyniosło 28%.

Na koniec 2020 r. największy udział kredytów zagrożonych w zaangażowaniu branżowym miały branże: Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (21,0%), Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (20,5%).

Obejmuje wszystkie ryzyka, które są związane z zawarciem umów finansowych z partnerem zagranicznym, gdzie istnieje możliwość, że wydarzenia gospodarcze, społeczne lub polityczne niekorzystnie wpłyną na wiarygodność kredytową dłużników Banku w danym kraju lub gdzie interwencja zagranicznego rządu mogłaby powstrzymać dłużnika (którym mógłby być sam rząd) przed wywiązaniem się z jego zobowiązań finansowych.

W 2020 r. Bank kontynuował konserwatywną politykę w zakresie podejmowania ryzyka krajów. Dokonywał okresowych przeglądów limitów na kraje i modyfikował poziom limitów dopasowując je ściśle do prognozowanych potrzeb biznesowych Banku i apetytu na ryzyko.

Według stanu na koniec 2020 r. 54% ekspozycji Banku wobec krajów stanowiły transakcje związane z zagraniczną działalnością kredytową Banku, transakcje skarbowe (w tym transakcje lokacyjne i pochodne) wyniosły 14%, a pozostałą część (32%) stanowiły transakcje handlu zagranicznego (akredytywy i gwarancje). Francja skupiała 33% ekspozycji, Niderlandy i Luksemburg po 11%, Czechy 8% i Szwajcaria 7%. Pozostałe ekspozycje koncentrowały się wokół Belgii, Niemiec, Turcji i Austrii.

Ryzyko kontrahenta

Ryzyko kontrahenta jest ryzykiem kredytowym dotyczącym kontrahenta, z którym zawierane są transakcje i dla których kwota zobowiązania może przyjmować różne wartości w czasie, w zależności od parametrów rynkowych.

Ryzyko kontrahenta jest więc związane z transakcjami na instrumentach, których wartość może zmieniać się w czasie w zależności od czynników takich jak: poziom stóp procentowych czy kursy wymiany walut. Różna wartość ekspozycji może wpłynąć na wypłacalność Klienta i ma zasadnicze znaczenie dla zdolności wywiązania się Klienta z zobowiązań w momencie rozliczenia transakcji. Bank wyznacza wysokość ekspozycji na podstawie bieżącej wyceny kontraktów oraz potencjalnej przyszłej zmiany wartości ekspozycji, zależnej od typu transakcji, typu Klienta oraz dat rozliczenia.

Na koniec grudnia 2020 r. kalkulacja ryzyka kontrahenta obejmowała następujące typy transakcji zaliczanych do portfela handlowego Banku: transakcje wymiany walut, transakcje wymiany stopy procentowej, opcje walutowe, opcje stopy procentowej i instrumenty pochodne na towary.

Ocena ryzyka kredytowego kontrahenta dla transakcji generujących ryzyko kontrahenta jest analogiczna, jak przy udzielaniu kredytów. Oznacza to, że w procesie kredytowym transakcje te objęte są limitami, których wartość bezpośrednio wynika z oceny wiarygodności kredytowej Klientów, dokonywanej analogicznie, jak na potrzeby oferowania produktów kredytowych. W ocenie uwzględnia się również specyficzny charakter transakcji, a w szczególności ich zmienną wartość w czasie, czy bezpośrednią zależność od parametrów rynkowych.

Zasady dotyczące zawierania transakcji wymiany walut, transakcji pochodnych oraz przyznawania, wykorzystania i monitorowania limitów kredytowych dla transakcji objętych limitami ryzyka kontrahenta regulują dedykowane do tego procedury. Zgodnie z przyjętą polityką Bank zawiera wszystkie transakcje na podstawie indywidualnie przyznanych limitów oraz kieruje się znajomością Klienta. Bank zdefiniował grupy produktów, które są oferowane Klientom w zależności od posiadanych przez nich wiedzy i doświadczenia.

Bank zdefiniował grupy produktów, które są oferowane Klientom w zależności od posiadanych przez nich wiedzy i doświadczenia. Bank posiada przejrzyste zasady zabezpieczania ekspozycji ryzyka kontrahenta.

Ryzyko rynkowe

(w tym: stopy procentowej w księdze handlowej i ryzyko walutowe)

Ryzyko stopy procentowej w księdze handlowej
Ryzyko walutowe

to ryzyko niekorzystnych zmian wyniku finansowego Banku lub wartości kapitałów Banku, na skutek jednej z następujących przyczyn:

różnic w terminach zmian oprocentowania aktywów Banku i finansujących je zobowiązań (ryzyko niedopasowania),
różnic w stawkach bazowych stanowiących podstawę wyznaczania oprocentowania pozycji o tym samym terminie przeszacowania (ryzyko bazowe),
zmian rynkowych stóp procentowych, które mają wpływ na wartość godziwą otwartych pozycji Banku (ryzyko zmienności stóp procentowych).

Ogólnoświatowy kryzys wywołany przez COVID-19 i związane z tym zawirowania na rynku instrumentów finansowych wymusiły znaczącą redukcję pozycji otwartych na stopie procentowej. Jednakże wynik z działalności handlowej nie odbiegał od założeń przyjętych w budżecie na rok 2020.

Ekspozycje na ryzyko stopy procentowej stanowiły główne źródło ryzyka w księdze handlowej (dominujący udział swapów stopy procentowej). Poziom tego ryzyka Bank ocenia jako umiarkowany.

to ryzyko niekorzystnych zmian wyniku finansowego Banku na skutek zmiany rynkowych kursów wymiany walut.

Bank prowadzi działalność skutkującą powstawaniem pozycji walutowych wrażliwych na zmiany kursów walutowych. Jednocześnie dąży do ograniczania ekspozycji na ryzyko walutowe wynikającej z oferowania Klientom produktów w walutach obcych. Bank prowadzi ograniczoną aktywność na rynku walutowym zmierzającą do realizacji wyniku finansowego z krótkoterminowych pozycji arbitrażowych.

Ekspozycja Banku na rynkowe ryzyko walutowe jest ograniczona poprzez system limitów. Zgodnie z polityką Banku, poziomem rynkowego ryzyka walutowego zarządza Pion Rynków Finansowych poprzez zarządzanie śróddzienną pozycją walutową i pozycją walutową na koniec dnia. W celu skutecznego i precyzyjnego zarządzania pozycją walutową wykorzystywany jest system informacyjny, dostarczający aktualnych informacji na temat:

pozycji walutowej,
globalnej pozycji walutowej,
wartości Value at Risk (VaR),
wyniku dziennego z tytułu zarządzania pozycją walutową.

Wartości pozycji walutowej w poszczególnych walutach, globalnej pozycji walutowej i VaR są limitowane i raportowane przez Pion Ryzyka Finansowego i Kontrahenta.

Przy pomiarze ryzyka walutowego Bank wykorzystuje metodę wartości zagrożonej, Value at Risk (VaR). Jest to zmiana wartości rynkowej składnika aktywów lub portfela aktywów przy określonych założeniach dotyczących parametrów rynkowych, w ustalonym czasie i z zadanym prawdopodobieństwem. Przyjmuje się, że VaR dla potrzeb monitorowania ryzyka walutowego jest wyznaczany z 99% poziomem ufności. W kalkulacji VaR dla ryzyka walutowego uwzględniony jest jednodniowy termin utrzymania pozycji walutowych. Metodologia VaR podlega kwartalnej ocenie jakości, poprzez wykonywanie testu polegającego na porównaniach prognozowanych wartości i wartości wyznaczonych na bazie faktycznych zmian kursów wymiany walut, przy założeniu utrzymywania danej pozycji walutowej (weryfikacja historyczna lub tzw. „back testing”). Okres porównawczy to ostatnie 250 dni roboczych.

Ekspozycje na ryzyko walutowe miały bardzo niewielki wpływ na ryzyko rynkowe Grupy, ponieważ pozycje końca dnia na poszczególnych walutach były ograniczane do minimalnych poziomów.

Ryzyko stopy procentowej w portfelu bankowym

Podstawowa działalność biznesowa Banku – udzielanie kredytów i przyjmowanie depozytów od Klientów – skutkuje powstawaniem otwartych pozycji ryzyka stopy procentowej, które przenoszone są z linii biznesowych do portfeli zarządzanych przez Pion Zarządzania Aktywami i Pasywami za pomocą systemu cen transferowych.

Bank określając profil ryzyka stóp procentowych bierze pod uwagę nie tylko parametry kontraktowe, ale także rzeczywistą charakterysytkę produktów wynikającą z zachowań behawioralnych Klientów oraz wbudowanych opcji wykorzystując modele np. dla rachunków bieżących, rachunków oszczędnościowych, kredytów o stałej stopie procentowej, kart kredytowych.

Modelowanie zachowania produktów w podziale na linie biznesowe pozwala na wyodrębnienie części stabilnej i niestabilnej, reagujacych w różny sposób na zmiany stóp procentowych.

niedopasowanie terminów przeszacowania aktywów i pasywów w poszczególnych terminach (tzw. „gapping”) dla portfela bankowego,
wrażliwość przychodów odsetkowych na zdefiniowane – oczekiwane i kryzysowe – scenariusze przesunięcia krzywych stóp procentowych, przy założeniu różnych scenariuszy krzywej stóp procentowych (EaR),
wysokość przychodów odsetkowych przy zdefiniowanych scenariuszach zmiany krzywych stóp procentowych (NII),
wrażliwość z tytułu różnych stawek referencyjnych (ryzyko bazowe),

średnia długość inwestycji kapitału i nieoprocentowanych rachunków bieżących (tzw. elementów strukturalnych),
wrażliwość wartości godziwej na równoległe przesunięcie krzywych stóp procentowych o 1 punkt bazowy, oraz na przesunięcie krzywych stóp procentowych o 1 punkt bazowy w wybranym punkcie węzłowym krzywej,
wrażliwość wartości godziwej, wyrażona w postaci nominału rocznej transakcji (pozycji) o takiej samej wrażliwości (OYE),
zmiana wartości godziwej kapitału przy zdefiniowanych scenariuszach zmiany krzywych stop procentowych.

Powyższe analizy stanowią podstawową część systemu limitowania ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej Banku. Poszczególne analizy realizowane są w trybie dziennym, miesięcznym lub kwartalnym. Ponadto Bank przeprowadza dla portfela bankowego analizy wrażliwości na warunki skrajne, stosując znacznie większe niż zazwyczaj obserwowane, zmiany stóp procentowych (testy warunków skrajnych).

Poniższa tabela przestawia skumulowaną lukę stopy procentowej dla portfela bankowego na dzień 31 grudnia 2020 r. Wykorzystanie ustanowionych limitow jest poniżej wartości maksymalnych.

XLS

Termin	Luka
1M	(6 822)
3M	13 296
6M	3 598
1Y	(1 219)
2Y	(7 215)
3Y	(10 296)
5Y	(9 465)
10Y	(369)

Średnia długość inwestycji kapitału oraz nieoprocentowanych rachunków bieżących na 31 grudnia 2020 r. wyniosła 5,8 lat.

Wrażliwość przychodów odsetkowych przy przesunięciach krzywych stóp procentowych o +50bp na 31 grudnia 2020 r. jest przedstawiona w poniższej tabeli:

XLS

1 rok	2 rok	3 rok
41,2	35,7	49,5

Nadzorczy test wrażliwości ekonomicznej kapitałów Banku (zmiana wartości godziwej aktywów i pasywów Banku z wyłączeniem funduszy własnych przy założonych zmianach krzywych stop procentowych) w wartościach kwotowych oraz procentowej wielkości funduszy własnych jest przedstawiony w poniższej tabeli:

XLS

Scenariusz	w mln zł	% funduszy własnych
+200bp	-591,2	-3,77%
-200bp	+253,7	+1,62%

Grupa na dzień 31 grudnia 2020 r. stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej (macro fair value hedge). Zabezpieczane ryzyko to ryzyko stopy procentowej, a w szczególności zmiany wartości godziwej aktywów i zobowiązań o stałym oprocentowaniu, spowodowane zmianami określonej stawki referencyjnej. Pozycjami zabezpieczanymi są rachunki bieżące o stałej stopie procentowej w walucie PLN, EUR i USD. Instrumenty zabezpieczające stanowią standardowe transakcje wymiany stopy procentowej (IRS), tzw. plain vanilla IRS w walucie PLN, EUR i USD w ramach których Bank otrzymuje stałą stopę procentową i płaci zmienną stopę opartą na stawkach WIBOR 6M, WIBOR 3M, EURIBOR 3M, EURIBOR 1M, USD LIBOR 1M, USD LIBOR 6M.

Dodatkowo Grupa na dzień 31 grudnia 2020 r. stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej (micro fair value hedge). Zabezpieczane ryzyko to ryzyko stopy procentowej, a w szczególności zmiany wartości godziwej aktywów i zobowiązań o stałym oprocentowaniu, spowodowane zmianami określonej stawki referencyjnej. Pozycjami zabezpieczanymi są: obligacje o stałym kuponie PS0422, DS1029, WS0428, FPC0427, PFR0925. Instrumentami zabezpieczającymi są standardowe transakcje wymiany stopy procentowej (IRS), tzw. plain vanilla IRS w walucie PLN, w ramach której Bank płaci stałą stopę procentową i otrzymuje zmienną stopę opartą na stawce WIBOR 6M.

Ryzyko płynności

Ryzyko płynności jest definiowane jak ryzyko polegające na utraceniu przez Bank możliwości wywiązania się z zobowiązań finansowych, przy czym płynność definiowana jest jako zdolność do:

aktywów i terminowego wywiązywania się z zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, bez konieczności poniesienia straty, przy czym – z uwagi na fakt, że utrzymanie płynności ma dla Banku charakter priorytetowy – optymalizacja kosztów płynności jest czynnikiem rozważanym w ostatniej kolejności;

funduszy alternatywnych i uzupełniających do aktualnie posiadanych, w przypadku braku ich odnowienia i/lub przedterminowego wycofania, aby sprostać obecnemu lub potencjalnemu zapotrzebowaniu na środki ze strony obecnych deponentów, pokrycia akcji kredytowej i innych potencjalnych zobowiązań związanych m.in. z rozliczaniem transakcji pochodnych, czy ustanowionymi przez Bank zabezpieczeniami;

przez Bank pozytywnego salda przepływów gotówkowych w określonym horyzoncie czasowym, niezależnie od rozwoju sytuacji makroekonomicznej, realizacji planów biznesowych oraz zmian w otoczeniu regulacyjnym.

Bank działa w środowisku opartym na regułach wolnorynkowych będąc uczestnikiem rynku finansowego, w szczególności rynków Klientów detalicznych, korporacyjnych oraz rynku międzybankowego, co oznacza istnienie dużego spektrum możliwości regulowania poziomu płynności, ale jednocześnie czyni Bank wrażliwym na występowanie kryzysów w każdym z tych środowisk. W Banku funkcjonuje zautomatyzowany system monitorowania ryzyka pozwalający pozyskiwać informacje w trybie dziennym na temat aktualnego poziomu ryzyka płynności przyszłej oraz informacje on-line na temat poziomu ryzyka płynności środdziennej.

płynność natychmiastową (śróddzienną) – w okresie bieżącego dnia,
płynność przyszłą – w okresie powyżej bieżącego dnia, z dodatkowym podziałem na:
- płynność bieżącą – w okresie do 7 dni,
- płynność krótkoterminową – w okresie powyżej 7 dni do 1 miesiąca,
- płynność średnio i długoterminową – w okresie powyżej 1 miesiąca.

terminowego regulowania zobowiązań płatniczych,
pozyskiwania alternatywnych i uzupełniających do aktualnie posiadanych funduszy,
generowania pozytywnego salda przepływów gotówkowych w określonym horyzoncie czasowym.

zrównoważonym, organicznym wzroście bilansu (wzrost aktywów musi być powiązany z odpowiadającym wzrostem finansowania tych aktywów za pomocą stabilnych pasywów) oraz transakcji i zobowiązań pozabilansowych;
ograniczeniu zależności Banku od zmienności warunków zewnętrznych oraz zapewnieniu, że w sytuacji kryzysu – lokalnego, globalnego lub dotyczącego bezpośrednio Banku – Bank w krótkim okresie będzie w stanie realizować swoje zobowiązania bez ograniczania spektrum świadczonych usług i inicjowania zmian w zakresie podstawowego profilu działalności. W przypadku sytuacji kryzysowej występującej w dłuższym horyzoncie, polityka Banku zakłada utrzymanie płynności, dopuszczając jednak zmiany kierunków rozwoju i wprowadzenie kosztownych procesów zmiany profilu działalności;
aktywnym ograniczaniu prawdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnych zdarzeń mogących wpłynąć na sytuację płynnościową Banku. W szczególności dotyczy to zdarzeń mogących wpłynąć na ryzyko reputacji. Bank podejmie w takim przypadku działania w celu jak najszybszego przywrócenia zaufania Klientów i instytucji finansowych;
zapewnieniu wysokiej jakości standardów procesów dotyczących zarządzania płynnością. Działania zmierzające do poprawy jakości procesów dotyczących zarządzania płynnością mają w Banku najwyższy priorytet.

Głównym źródłem finansowania są zobowiązania wobec Klientów uzupełnione średnio- i długoterminowymi otrzymanymi liniami kredytowymi i kapitałem. Średnio- i długoterminowe otrzymane linie kredytowe z uwzględnieniem pożyczek podporządkowanych oraz środków pozyskanych w procesie sekurytyzacji portfela kredytów pochodzą głównie z grupy BNP Paribas, jak również Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR), Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), Banku Rozwoju Rady Europy (CEB) oraz innych instytucji finansowych. Polityka Banku dopuszcza także inne źródła finansowania, takie jak emisja własnych dłużnych papierów wartościowych, czy też transakcje strukturyzowane.

Na koniec grudnia 2020 r. Bank finansował portfel kredytow hipotecznych w CHF środkami w EUR i USD zawierając średnio- i długoterminowe transakcje wymiany walut.

Bank ogranicza ryzyko finansowania, które wiąże się z zagrożeniem posiadania niewystarczających stabilnych źródeł finansowania w perspektywie średnio i długoterminowej oraz koniecznością poniesienia niedopuszczalnego poziomu strat.

Bank finansuje kredyty głównie za pomocą środków zgromadzonych przez Klientów w postaci depozytów bieżących i terminowych dążąc do utrzymania stabilnej relacji między tymi pozycjami, oraz środków zgromadzonych na rachunkach niebankowych instytucji finansowych, co prezentuje poniższa tabela:

Struktura finansowania portfela kredytowego

XLS

w mln zł	31.12.2020
Kredyty netto	71 987
Źródła finansowania razem	103 615
Depozyty klientów, w tym:	91 467
– klienci indywidualni	53 982
– podmioty gospodarcze	30 153
– instytucje finansowe niebankowe	2 703
– instytucje sektora budżetowego	4 629
Zobowiązania wobec banków	2 916
Emisja dłużnych papierów wartościowych	0

Na koniec 2020 r., w stosunku do grudnia 2019 r., kwota finansowania hurtowego, otrzymanego z grupy BNP Paribas wzrosła. Bank finansuje swoje kredyty w walutach obcych za pomocą depozytów przyjętych od Klientów wykorzystując, o ile to konieczne, transakcje wymiany walut. W przypadku konieczności Bank może skorzystać ze środkow pochodzących z pożyczek średnio- i długoterminowych z grupy BNP Paribas, która zapewnia stabilne finansowanie do pokrycia niedoborów w walutach: EUR, USD, CHF. Na koniec 2020 r. Bank pozyskał pożyczkę podporządkowana w wysokosci 2,3 mld zł do wypełnienia wymogu MREL.

Na 31 grudnia 2020 r. struktura uruchomionych długoterminowych linii kredytowych przedstawiała się następująco:

Struktura pożyczek z Grupy BNP Paribas

XLS

w mln	31.12.2020
CHF	150
EUR	200
PLN	2 740

Struktura pożyczek z EBOiR, EBI i CEB

XLS

w mln	31.12.2020
PLN	161

Wskaźnik pokrycia wypływow płynności netto (LCR) dla Banku wyniosł na koniec 2020 r. 181% co stanowi wzrost o 19 p.p. w stosunku do końca 2019 r. (162%).

Dodatkowo w procesie sekurytyzacji portfela kredytów Bank otrzymał finansowanie o łącznej kwocie 1 390 mln zł.

Ryzyko operacyjne

Bank definiuje ryzyko operacyjne, zgodnie z wymogami Komisji Nadzoru Finansowego zawartymi w Rekomendacji M, jako możliwość poniesienia straty lub nieuzasadnionego kosztu, spowodowane przez niewłaściwe lub zawodne procesy wewnętrzne, ludzi, systemy techniczne lub wpływ czynników zewnętrznych. Określenie to obejmuje ryzyko prawne, natomiast nie obejmuje ryzyka strategicznego. Ryzyko operacyjne towarzyszy każdemu rodzajowi działalności bankowej.

Bank utrzymuje i rozwija system zarządzania ryzykiem operacyjnym, który w sposób kompleksowy integruje zarządzanie poszczególnymi rodzajami ryzyka operacyjnego we wszystkich obszarach działalności Banku. Celem systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym jest zapewnienie bezpieczeństwa prowadzonej przez Bank działalności operacyjnej poprzez wdrożenie efektywnych mechanizmów identyfikacji, oceny i kwantyfikacji, monitorowania, kontroli, raportowania oraz podejmowanie działań ograniczających ryzyko operacyjne. Działania te uwzględniają struktury, procesy, zasoby i zakresy odpowiedzialności na różnych szczeblach organizacyjnych Banku.

Strategia zarządzania ryzykiem operacyjnym została opisana w dokumencie „Strategia zarządzania ryzykiem operacyjnym w BNP Paribas Bank Polska S.A.” zatwierdzonym przez Zarząd Banku oraz zaakceptowanym przez Radę Nadzorczą. Ramy organizacyjne oraz standardy zarządzania ryzykiem operacyjnym zostały opisane w dokumencie „Polityka ryzyka operacyjnego BNP Paribas Bank Polska S.A.”, przyjętym przez Zarząd Banku. Dokumenty te odnoszą się do wszystkich obszarów działalności Banku. Określają cele Banku i sposoby ich osiągnięcia w zakresie jakości zarządzania ryzykiem operacyjnym i dostosowania do wymogów prawnych wynikających z rekomendacji oraz uchwał wydanych przez lokalne organy nadzoru bankowego.

Cele Banku w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym to w szczególności utrzymanie wysokiego poziomu standardów zarządzania ryzykiem operacyjnym, zapewniających bezpieczeństwo depozytów Klientów, kapitałów Banku, stabilność wyniku finansowego Banku oraz utrzymanie ryzyka operacyjnego w ramach przyjętego apetytu i tolerancji na ryzyko operacyjne. Rozwijając system zarządzania ryzykiem operacyjnym Bank kieruje się wymogami prawnymi, w tym w szczególności rekomendacjami i uchwałami krajowego nadzoru finansowego oraz standardami grupy BNP Paribas.

Zgodnie z „Polityką ryzyka operacyjnego BNP Paribas Bank Polska S.A.”, instrumenty zarządzania ryzykiem operacyjnym obejmują, między innymi:

narzędzia do rejestracji zdarzeń operacyjnych wraz z zasadami ich ewidencjonowania, alokacji i raportowania,
analizę ryzyka operacyjnego oraz jego monitorowanie i bieżącą kontrolę,
przeciwdziałanie podwyższonemu poziomowi ryzyka operacyjnego, w tym transfer ryzyka,
kalkulację wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego.

Zarząd Banku dokonuje okresowej oceny realizacji założeń polityki ryzyka operacyjnego i – jeśli to konieczne – zleca wprowadzanie niezbędnych korekt w celu usprawnienia tego systemu. W tym celu Zarząd Banku jest regularnie informowany o skali i rodzajach ryzyka operacyjnego, na które narażony jest Bank, jego skutkach i metodach zarządzania ryzykiem operacyjnym.

Bank precyzyjnie określa podział obowiązków w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym, który jest dostosowany do jego struktury organizacyjnej. Bieżącym badaniem ryzyka operacyjnego oraz rozwojem i doskonaleniem adekwatnych technik jego kontroli i ograniczania zajmuje się Departament Ryzyka Operacyjnego. Określanie i realizacja strategii Banku w zakresie ubezpieczeń, jako metody ograniczania ryzyk, stanowi kompetencję Departamentu Nieruchomości i Administracji. Natomiast zarządzanie ciągłością działania znajduje się w gestii Departamentu Bezpieczeństwa i Zarządzania Ciągłością Działania.

W ramach zarządzania ryzykiem prawnym Pion Prawny monitoruje, identyfikuje i analizuje zmiany prawa powszechnego oraz ich wpływ na działalność Banku oraz postępowania sądowe i administracyjne, które dotyczą Banku. Bieżącym badaniem ryzyka braku zgodności oraz rozwojem i doskonaleniem adekwatnych technik jego kontroli zajmuje się Departament ds. Monitorowania Zgodności.

Mając na uwadze wzrost zewnętrznych i wewnętrznych zagrożeń noszących znamiona nadużycia lub przestępstwa, wymierzonych przeciwko aktywom Banku i jego Klientów, Bank rozszerzał i udoskonalał procesy przeciwdziałania, wykrywania i badania tego typu przypadków. Realizacją tych celów zajmuje się Departament Przeciwdziałania Nadużyciom.

Bank przywiązuje szczególną uwagę do procesów identyfikacji i oceny przyczyn bieżącej ekspozycji na ryzyko operacyjne w obrębie produktów bankowych. Bank dąży do zmniejszania poziomu ryzyka operacyjnego poprzez poprawę procesów wewnętrznych, a także do ograniczania ryzyka operacyjnego, towarzyszącego wprowadzaniu nowych produktów i usług, oraz zlecania czynności na zewnątrz (outsourcing).

Zgodnie z „Polityką ryzyka operacyjnego BNP Paribas Bank Polska S.A.”, analiza ryzyka operacyjnego ma na celu zrozumienie zależności występujących pomiędzy czynnikami generującymi to ryzyko i typami zdarzeń operacyjnych, a jej najważniejszym wynikiem jest określenie profilu ryzyka operacyjnego.

Profil ryzyka operacyjnego stanowi ocenę poziomu istotności tego ryzyka, rozumianego jako skala i struktura ekspozycji na ryzyko operacyjne, określająca stopnień narażenia na to ryzyko (tj. na straty operacyjne), wyrażona w wybranych przez Bank wymiarach strukturalnych oraz wymiarach skali. Okresowa ocena i przegląd profilu ryzyka operacyjnego Banku przeprowadzane są w oparciu o analizę aktualnych parametrów ryzyka Banku, zmian i ryzyk występujących w otoczeniu Banku, realizacji strategii działalności biznesowej, jak również oceny adekwatności struktury organizacyjnej oraz efektywności funkcjonującego w Banku systemu zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej.

Rejestracja zdarzeń operacyjnych pozwala na efektywne analizowanie i monitorowanie ryzyka operacyjnego. Proces ewidencji zdarzeń operacyjnych jest nadzorowany przez Departament Ryzyka Operacyjnego, który weryfikuje jakość i kompletność danych dotyczących zdarzeń operacyjnych zarejestrowanych w dedykowanym narzędziu dostępnym dla wszystkich jednostek organizacyjnych Banku.

Celem prowadzenia kontroli wewnętrznej jest efektywna kontrola ryzyka, w tym zapobieganie powstawaniu ryzyka lub też jego wczesne wykrycie. Rolą systemu kontroli wewnętrznej jest realizacja celów ogólnych i szczegółowych systemu kontroli wewnętrznej, które powinny być uwzględniane na etapie projektowania mechanizmów kontrolnych. Zasady systemu kontroli wewnętrznej określone zostały w „Polityce sprawowania kontroli wewnętrznej w BNP Paribas Bank Polska S.A.”, zatwierdzonej przez Zarząd Banku. Dokument ten określa główne zasady, ramy organizacyjne i standardy funkcjonowania środowiska kontroli w Banku, zachowując zgodność z wymogami KNF określonymi w Rekomendacji H. Szczegółowe uregulowania wewnętrzne, dotyczące poszczególnych obszarów działalności Banku dostosowane są do specyfiki prowadzonej przez Bank działalności. Za opracowanie szczegółowych regulacji odnoszących się do obszaru kontroli wewnętrznej, odpowiadają właściwe komórki organizacyjne Banku, zgodnie z zakresem przypisanych im zadań.

System kontroli wewnętrznej w Banku oparty jest na modelu 3 linii obrony, na które składają się:

pierwsza linia obrony, którą stanowią komórki organizacyjne z poszczególnych obszarów bankowości i obszarów wsparcia,
druga linia obrony, którą stanowią komórki organizacyjne odpowiedzialne za zarządzanie ryzykiem niezależnie od zarządzania ryzykiem na pierwszej linii obrony oraz komórka do spraw zgodności,
trzecia linia obrony, którą stanowi niezależna i obiektywna komórka audytu wewnętrznego.

Bank zapewnia sprawowanie kontroli wewnętrznej poprzez niezależne monitorowanie przestrzegania mechanizmów kontrolnych, obejmujące weryfikację bieżącą i testowanie.

Bank dokonuje okresowej weryfikacji funkcjonowania wdrożonego systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz jego adekwatności do aktualnego profilu ryzyka Banku. Przeglądy organizacji systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym są dokonywane w ramach kontroli okresowej przez Pion Audytu Wewnętrznego, który nie uczestniczy bezpośrednio w procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym, natomiast dostarcza profesjonalnej i niezależnej opinii, wspierając osiąganie celów Banku. Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad kontrolą systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz ocenia jej adekwatność i skuteczność.

Bank zgodnie z obowiązującymi regulacjami wyznacza kapitał regulacyjny na pokrycie ryzyka operacyjnego. Do kalkulacji Bank stosuje metodę standardową (STA). W zakresie podmiotów zależnych wobec Banku, w ujęciu skonsolidowanym, wymogi odnoszące się do tych podmiotów są wyznaczane wg metody wskaźnika bazowego (BIA).

Zgodnie z regulacjami nadzorczymi, w Banku sprawowany jest nadzór nad ryzykiem operacyjnym związanym z działalnością jego podmiotów zależnych. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w podmiotach zależnych realizowane jest w ramach dedykowanych jednostek / osób do tego powołanych. Sposób i metody zarządzania ryzykiem operacyjnym w podmiotach zależnych jest zorganizowane adekwatnie do zakresu działania podmiotu oraz profilu jego działalności, zgodnie z zasadami obowiązującymi w Banku.

Poprzedni temat

Prawa człowieka

Następny temat

Zarządzanie ryzykiem ESG